Author: อาจารย์บุญเลิศ คณาธนสาร
Butterfly Effect
“Butterfly Effect” “ทฤษฎีผีเสื้อกระพือปีก (Butterfly effect)” อันลือลั่นนั้น ไม่ได้มีความเกี่ยวเนื่องกับการศึกษาวงจรชีวิตของเจ้าผีเสื้อตัวน้อยแต่อย่างใด แต่เกิดจากการทดลองทางด้านการพยากรณ์อากาศ ในปี ค.ศ. 1961 ของเอ็ดเวิร์ด ลอเรนซ์ (Edward Lorenz) ด้วยการใช้คอมพิวเตอร์สร้างแบบจำลองสภาพอากาศ ซึ่งในการคำนวณครั้งถัดมาเขาไม่ต้องการเริ่มแบบจำลองจากจุดเริ่มต้นใหม่เพื่อประหยัดเวลาในการคำนวณ เขาจึงใช้ข้อมูลในการคำนวณก่อนหน้านี้เพื่อเป็นค่าเริ่มต้น เขาพบว่าสาเหตุเกิดจากการปัดเศษ จากการคำนวณค่าที่ใช้ในคอมพิวเตอร์ ซึ่งมีค่าน้อยมากแม้แค่เพียง .0000001 ที่คลาดเคลื่อนไปนั้นก็สามารถนำไปสู่ความแตกต่างอย่างมากมาย เรียกว่าไวต่อสภาวะเริ่มต้น ซึ่งก่อให้เกิดกราฟรูปผีเสื้อ ในปี พ.ศ.2515 เขาได้นำผลการทดลองที่เกิดขึ้นไปบรรยายในสมาคม Advancement of Science ของอเมริกา ที่ Washington, D.C โดย โดยใช้หัวข้อว่า การกระพือปีกของผีเสื้อในประเทศบราซิลก่อให้เกิดพายุทอนาโดในรัฐเท็กซัสได้หรือไม่ นับตั้งแต่นั้นมาคำว่า Butterfly Effect ก็เริ่มมีการนำไปใช้อย่างแพร่หลายในวงกว้างขวาง ทั้งการเปลี่ยนแปลงทางธรรมชาติ และการเปลี่ยนแปลงทางสังคม ตัวอย่างการเปลี่ยนแปลงทางธรรมชาติ เช่น ปรากฏการณ์เอลนีโญ ที่เป็นปรากฏการณ์ธรรมชาติที่ปฏิสัมพันธ์ระหว่างการหมุนเวียนของกระแสอากาศกับกระแสน้ำในมหาสมุทร เมื่อเกิดเอลนีโญ ปริมาณฝนของไทยมักมีค่าต่ำกว่าปกติ เนื่องจากพายุเปลี่ยนทิศทาง จากเดิมที่ก่อตัวจากมหาสมุทรแปซิฟิกด้านตะวันออกของหมู่เกาะฟิลิปปินส์ และเคลื่อนเข้าไทย 3-4 ลูกต่อปี…
สัมภาษณ์งานอย่างนี้ก็มีด้วย
สัมภาษณ์งานอย่างนี้ก็มีด้วย วันนี้ (03/11/58) ผมได้มีโอกาสไปสัมภาษณ์งานที่บริษัทยักษ์ใหญ่ค่ายมือถือแห่งหนึ่งย่านพระราม 9 ก็ไปถึงก่อนเวลานัดหมายประมาณ 20 นาที ทาง HR ก็ให้ทำแบบทดสอบบุคลิกภาพ ก็จะเป็นคำถามถามวนไปวนมาทั้งหมด 24 ข้อ โดยให้เวลาทำภายใน 5 นาที หลังจากทำแบบทดสอบแล้ว ก็มานั่งรอคิวสัมภาษณ์ รออยู่สักพักเพราะมีคนสัมภาษณ์ก่อนหน้าเรา กว่าจะเริ่มสัมภาษณ์ก็เวลา 14:30 น. ผมใช้เวลาในการสัมภาษณ์อยู่ประมาณครึ่งชั่วโมง ก็เล่าประสบการณ์ในการทำงานทั้งที่ SCG Paper และ Betagro ให้ผู้สัมภาษณ์ฟัง มีบางช่วงเขาให้อธิบายเป็นภาษาอังกฤษด้วย พอเริ่มรู้จักกันคร่าว ๆ ทางผู้สัมภาษณ์ก็เล่า Scope งานที่ต้องการหาคนมาทำ และคนที่อยากหามาร่วมงานอยากได้คนที่เน้นปฏิบัติมากกว่าคิดเพียงอย่างเดียว จากนั้นผู้สัมภาษณ์ก็โยนโจทย์ตูมใหญ่มาให้ คือ ให้ไป Survey ศูนย์บริการของค่ายมือถือทั้ง 3 รายในห้างเซ็นทรัลพระราม 9 และอยากให้สรุปเป็นประเด็นที่ควรปรับปรุงของศูนย์บริการของค่ายมือถือแห่งนี้ด้วย (ให้เวลา 2 ชั่วโมง) ? พอได้รับโจทย์อย่างนี้ ผมก็เริ่มประมวลผลในหัวทันที ว่าจะลงไปเก็บข้อมูลการใช้บริการด้านใดบ้าง ขอบข่ายที่ผมลงไป Survey…
ห้องแต่งผมไมเต้
“ห้องแต่งผมไมเต้” โลกของหนังสือ คือ โลกแห่งจินตนาการ โลกที่จำลองสะท้อนให้เห็นความเป็นจริงในสังคม วรรณกรรมเยาวชนเป็นหนังสือประเภทหนึ่งที่เป็นจุดเริ่มต้นของคนหลาย ๆ คน ให้หลงใหลในการอ่านหนังสือ “ห้องแต่งผมไมเต้” ผลงานของ มารี-โอ๊ด มูรัย ที่ได้รับการแปลเป็นภาษาไทย โดย เย็นตา จัดพิมพ์โดย สำนักพิมพ์สวนเงินมีมา เป็นวรรณกรรมเยาวชนเรื่องหนึ่ง ที่ผู้เขียนได้หยิบมาอ่านแล้ววางไม่ลง ต้องอ่านรวดเดียวจนจบ เรื่องราวที่ชวนติดตามของเด็กหนุ่มชั้น ม.3 “หลุยส์ เฟรีแยรส์” ที่ต้องไปฝึกงานเป็นเวลาหนึ่งสัปดาห์เหมือนกับนักเรียนคนอื่น ๆ ซึ่งตัวเขาเองเลือกที่จะไปฝึกงานที่ “ห้องแต่งผมไมเต้” ตามคำแนะนำของคุณยาย ซึ่งที่นี่เองที่ทำให้หลุยส์ ได้ค้นพบความชอบ พรสวรรค์ของตัวเองในการเป็นช่างทำผม ช่างเป็นช่วงเวลาการฝึกงานที่มีความสุข แม้ว่างานจะแสนเหน็ดเหนื่อย แต่เขาก็ขยันขันแข็ง กระตือรือร้น และตรงต่อเวลา ตลอดระยะเวลาในช่วงการฝึกงาน จนทำให้เขาอยากทำงานที่ “ห้องแต่งผมไมเต้” ต่อไปเรื่อย ๆ และไม่อยากที่จะกลับไปเรียนหนังสือที่โรงเรียนอีกแล้ว เพราะตัวเขาเองเรียนไม่เก่งสักวิชา ทางด้านเมอสิเยอร์เฟรีแยรส์ พ่อของหลุยส์ ที่มีอาชีพเป็นศัลยแพทย์นั้น มีทัศนคติเชิงลบต่ออาชีพช่างทำผม ถึงกับเคยปรามาสไว้ว่าอาชีพทำผมน่ะรึ มันเป็นอาชีพสำหรับคนที่ล้มเหลว คนที่ไม่รู้หนังสือ พ่อของหลุยส์ก็เหมือนพ่อคนอื่น ๆ ทั่ว…
Constructionism
ในช่วงต้นเดือนสิงหาคมที่ผ่านมา ผู้เขียนได้รับเชิญจาก สถาบันการเรียนรู้ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี ให้ไปแบ่งปันประสบการณ์การเป็นกระบวนกร (Facilitator) ให้กับชุมชนกระบวนกร ในงาน CoP#16 ที่มีอาจารย์เอกรัตน์ รวยรวย เป็นผู้ประสานงานในการกิจกรรมเรียนรู้ครั้งนี้ให้เกิดขึ้น ผู้เขียนได้เล่าประสบการณ์การเป็นกระบวนกร (Facilitator) ตั้งแต่สมัยที่มีโอกาสมาทำงานที่โรงเรียนดรุณสิกขาลัย เพื่อเรียนรู้ทฤษฎีการเรียนรู้แบบ Constructionism เพื่อนำไปปรับใช้ในโครงการพัฒนาทักษะการเรียนรู้ของพนักงาน ธุรกิจกระดาษและบรรจุภัณฑ์ เครือซิเมนต์ไทย หรือที่เรียกสั้น ๆ ว่า โครงการ C-Pulp “Constructionism” คือ ทฤษฎีการเรียนรู้รูปแบบที่พัฒนาขึ้นโดย Professor Seymour Papert แห่ง M.I.T. (Massachusette Institute of Technology) ที่เน้นผู้เรียนรู้เป็นผู้สร้างองค์ความรู้ด้วยตนเอง ไม่ใช่มาจากการสอนของผู้สอนเพียงอย่างเดียว การเรียนรู้จะเกิดขึ้นได้ดีก็ต่อเมื่อผู้เรียนรู้ได้ลงมือกระทำด้วยตนเอง (Learning by doing) เมื่อเข้าใจถึงแนวคิดทฤษฎีการเรียนรู้แบบ Constructionism ก็จะทำให้เห็นบทบาทที่แตกต่างออกไปจากระบบการเรียนรู้แบบเดิมที่เน้นการสอนเป็นหลัก (Teaching) ที่มีความสัมพันธ์ในเชิง ผู้สอน (Teacher) กับ นักเรียน (Student) เปลี่ยนความสัมพันธ์ไปเป็น กระบวนกร…
How Learning Works
ในวันนี้จะขอแนะนำหนังสือน่าอ่านสำหรับคนที่สนใจเรื่องการศึกษา หนังสือนี้ชื่อว่า “How Learning Works: 7 Research-Based Principles for Smart Teaching” ซึ่งมีการแปลเป็นภาษาไทยในชื่อ “การเรียนรู้แห่งศตวรรษที่ 21: 7 หลักการสร้างนักเรียนรู้แห่งอนาคตใหม่” ความน่าสนใจของหนังสือเล่มนี้ คือ การตั้งคำถามกับปัญหาในเรื่องที่ส่งผลต่อความสามารถในการเรียนรู้ของผู้เรียน โดยการทำวิจัยนับพันชิ้น เพื่อให้เข้าใจปัญหา เข้าใจที่มาที่ไป และได้สรุปออกมาเป็นหลักการ 7 ข้อ ที่เป็นประโยชน์อย่างยิ่งสำหรับผู้สอน ในการจัดการเรียนรู้ให้มีประสิทธิผล หลักการจัดการเรียนรู้ 7 ข้อ ใส่ใจกับความรู้เดิมของผู้เรียน ความรู้เดิมของผู้เรียนอาจจะเป็นตัวช่วย หรือเป็นอุปสรรคที่ขัดขวางการเรียนรู้ ในประเด็นนี้ผู้สอนต้องมองให้ออกว่าความรู้เดิมของผู้เรียนมีช่องโหว่ และข้อบกพร่องตรงใด และต้องทำการแก้ไขเติมเต็ม ก่อนที่จะเสริมความรู้ใหม่เข้าไป สานต่อระเบียบความรู้ ผู้สอนที่มีความเชี่ยวชาญในเรื่องนั้น ๆ ย่อมมีการจัดระเบียบความรู้ได้อย่างลึกซึ้ง โยงใย แน่นหนา และคาดหวังว่าผู้เรียนจะมีความสามารถในการจัดระเบียบความรู้ได้อย่างตน ซึ่งผู้สอนจะต้องอธิบายความสัมพันธ์เชื่อมโยงให้ผู้เรียนได้เข้าใจเป็นระยะ ๆ เพื่อให้ผู้เรียนสามารถสานต่อระเบียบความรู้ได้ด้วยตนเอง กระตุ้นจูงใจให้เกิดความอยากเรียนรู้ พฤติกรรมของผู้เรียนนั้นเกิดจากในเรื่องคุณค่า และความคาดหมาย ซึ่งผู้สอนจะต้องเข้าใจว่าคุณค่า และความคาดหมายของผู้เรียนนั้นเป็นอย่างไร เพื่อที่จะได้กระตุ้นจูงใจผู้เรียนให้เกิดความอยากเรียนรู้โดยเลือกยุทธศาสตร์ให้สอดคล้อง เช่น เชื่อมโยงเนื้อหาเข้ากับความสนใจของผู้เรียน…