เมื่อเอ่ยถึง Learning Organization หลายคนจะนึกถึงหนังสือที่ชื่อว่า “The Fifth Discipline” ของ Peter M. Senge ซึ่งพูดถึงวินัยทั้ง 5 ประการ ขององค์กรแห่งการเรียนรู้ ได้แก่
- Personal Mastery
- Mental Models
- Shared Vision
- Team Learning
- Systems Thinking
แต่เหตุใด Peter M. Senge จึงตั้งชื่อว่า The Fifth Discipline เพราะ Senge เชื่อว่า “Systems Thinking” คือ วินัยที่เป็นเสาหลักสำคัญขององค์กรแห่งการเรียนรู้ (The Cornerstone of the Learning Organization)
Systems Thinking คือ ทักษะการคิดอย่างเป็นระบบ ที่มุ่งเน้นในการมองภาพรวม มองให้เห็นความสัมพันธ์ของสิ่งต่าง ๆ แทนที่จะมองแต่สิ่งใดสิ่งหนึ่ง มองให้เห็นรูปแบบการเปลี่ยนแปลงแทนที่จะมองเฉพาะจุด
จริง ๆ แล้ว ทักษะการคิดอย่างเป็นระบบ (Systems Thinking) เป็นเรื่องที่เราสามารถมองเห็นได้ทั่วไปในชีวิตประจำวัน ถ้าลองจินตนาการถึงการเติมน้ำใส่แก้วเพื่อแปรงฟัน คุณอาจจะคิดว่าก็คงไม่มีอะไร “ก็แค่เปิดก๊อกน้ำเติมน้ำใส่แก้ว” ดูเหมือนลำดับความคิดจะเป็นแบบเส้นตรง (Linear Thinking)
แต่ในความเป็นจริง รูปแบบความคิดในสมองคุณไม่ได้เป็นเช่นนั้น ขณะที่คุณกำลังเติมน้ำนั้น สายตาคุณก็กำลังมองระดับน้ำในแก้วที่ค่อย ๆ เพิ่มสูงขึ้น สมองคุณก็เริ่มเปรียบเทียบระดับน้ำในแก้วกับระดับน้ำที่ต้องการ จากนั้นสมองคุณก็เริ่มสั่งการร่างกายให้มือขยับไปหมุนก็อกน้ำให้ค่อย ๆ ปิดลง จนปิดสนิทเมื่อระดับน้ำในแก้วขึ้นมาถึงระดับที่ต้องการ
จะเห็นว่ากระบวนการ “เติมน้ำใส่แก้ว” นั้น ก็เป็นตัวอย่างง่าย ๆ ในชีวิตประจำวัน ที่ใช้ทักษะการคิดอย่างเป็นระบบ (Systems Thinking)
กระบวนการแก้ปัญหาก็เช่นกัน ที่ผ่านมาเราก็เรียนรู้กระบวนการแก้ปัญหา เช่น 7 Steps of QC Story ซึ่งเราก็จะรับรู้กระบวนการแก้ปัญหาในรูปแบบวิธีคิดแบบเส้นตรง (Linear Thinking)
สิ่งที่ผู้เขียนอยากนำเสนอ ก็คือ กระบวนการแก้ปัญหาอย่างเป็นระบบ (Systems Problem Solving) ดังแสดงในรูปที่ 1 โดยเริ่มต้นที่
Step 1 – Problem ต้องรู้ให้แน่ชัดเสียก่อนว่าปัญหาของเรา คือ อะไร ? ซึ่งเราจะรู้ได้จาก
1.1 Actual Performance สิ่งที่ทำได้จริง ทำได้อยู่ที่เท่าไหร่
1.2 Target สิ่งที่เราต้องการได้ หรือ เป้าหมาย อยู่ที่เท่าไหร่
ซึ่งก็จะทำให้เรารู้ว่าปัจจุบันมีช่องว่าง (GAP) อยู่ที่เท่าไหร่ เพื่อให้บรรลุเป้าหมาย
Step 2 – Measure การสำรวจสถานะปัจจุบัน เพื่อทำความเข้าใจปัญหาให้ชัดเจน
Step 3 – Analysis การวิเคราะห์ปัญหาว่ามีสาเหตุจากอะไร ซึ่งมีหลากหลายเครื่องมือในการวิเคราะห์
Step 4 – Implement เมื่อรู้สาเหตุแล้ว ก็หามาตรการแก้ไขสาเหตุนั้น ซึ่งเมื่อเราลงมือแก้ไข ก็จะส่งผลให้ค่า Actual Performance เปลี่ยนแปลงไป
ทำการเปรียบเทียบค่าระหว่าง Target กับ Actual ว่ายังมีความแตกต่างกันหรือไม่ ? หากยังมีอยู่ก็ต้องทำการแก้ไขจนกว่าปัญหาจะหมดไป เมื่อดำเนินการไปจนบรรลุเป้าหมาย คือ ปัญหาหมดไปแล้ว จึงจัดการควบคุมให้อยู่ในมาตรฐาน
จะเห็นว่าทักษะการคิดอย่างเป็นระบบ (Systems Thinking) นับเป็นทักษะที่สำคัญอย่างยิ่งที่จะช่วยในการแก้ไขปัญหาต่าง ๆ ให้หมดไป
ดูรายละเอียดหลักสูตร “Systems Problem Solving and Decision Making”
สนใจฝึกอบรมติดต่อ A@LERT Learning and Consultant
คุณชลมารค (มิลค์) 098-763-3150
คุณทิพย์สุวรรณ (เพชร) 081-711-3466
contact@nairienroo.com
“นายเรียนรู้”
วิทยากร และที่ปรึกษา
A@LERT Learning and Consultant
มือถือ 086-7771833
E-mail : boonlert.alert@gmail.com
Facebook : นายเรียนรู้
Line ID : @lert
www.nairienroo.com
