Facilitator หรือที่เราคุ้นหูกันในภาษาไทยคือ “กระบวนกร” ในขณะที่อีกหลายคนเรียกว่า นักอำนวยการเรียนรู้, นักไกล่เกลี่ย ฯลฯ และไม่ว่าจะมีชื่อเรียกใด Guru กล่าวถึงบทบาทของ “กระบวนกร” ว่าหมายถึง “ผู้ดำเนินกระบวนการเพื่อให้เกิดความง่ายต่อกลุ่มผู้มีส่วนร่วมเพื่อบรรลุข้อสรุปร่วมกันในเรื่องใดเรื่องหนึ่ง (to make things easy for participants to conclude something together)”. กลุ่มผู้มีส่วนร่วมหรือกลุ่มผู้เกี่ยวข้องอาจหมายถึงสมาชิกในองค์กรเดียวกัน หรือผู้มีส่วนร่วมจากต่างองค์กร หรือผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย หรือกลุ่มผู้ร่วมประชุม ฯลฯ เป็นต้น
ทักษะสำคัญของกระบวนกรคือศิลปะการเชื้อเชิญให้สมาชิกมีส่วนร่วมและสนใจในเรื่องเดียวกัน (Focus) ใช้กติกาเดียวกัน ด้วยกรอบความคิดที่เป็นกลาง (Neutral Mindset) มีทักษะการฟัง การสังเกต การรวบรวมประเด็น การหล่อเลี้ยงบรรยากาศปลอดภัย และการตั้งคำถามเพื่อกระตุ้นให้กลุ่มระดมความคิด
คำถามที่เหมาะสมกระตุ้นการไตร่ตรอง ตกผลึกความคิด และช่วยให้กลุ่มขับเคลื่อน เรียนรู้และเข้าใกล้ผลลัพธ์ได้รวดเร็ว ด้วยเหตุนี้วงสนทนาจะได้ประโยชน์สูงสุดหากคำถามมีความหลากหลายและมาจากสมาชิกทุกคน แต่การฟังและการถามก็เป็นความท้าทายของวงประชุมหารือส่วนใหญ่ สาเหตุอาจเป็นเพราะผู้ร่วมประชุมหาจังหวะสอดแทรกคำถามไม่ได้ หรือไม่แน่ใจว่าตนอยู่ในบทบาทใด หรือขาดทักษะการตั้งคำถามเพื่อระดมความคิด หรือสมาชิกบางท่านผูกขาดพื้นที่
บทบาทของกระบวนกร Action Learning Facilitation คือการสร้างพื้นที่ให้สมาชิกทุกคนถามได้ ถามเป็น ช่วยกันถาม ช่วยกันจับประเด็น สืบค้นสาเหตุของปัญหา วิเคราะห์ข้อมูลร่วมกัน กระตุ้นให้วงสนทนาลื่นไหลโดยทีม ภายใต้บรรยากาศการทำงานและการเรียนรู้จากการปฏิบัติจริง เกิดผลลัพธ์เป็นวิธีจัดการปัญหาที่มีประสิทธิภาพ และคลี่คลายปัญหาที่ซับซ้อนอย่างเป็นระบบ
ปรากฏการณ์การทำงาน การประชุม หารือ รวมถึงแก้ไขปัญหาผ่านกระบวนการ Action Learning Facilitation ไม่เพียงส่งผลเชิงบวกต่อการทำงาน แต่ยังส่งเสริมการทำงานเป็นทีม เกิดการเรียนรู้จากการปฏิบัติงานจริง ส่งเสริมความเป็นองค์การแห่งการเรียนรู้ (Learning Organization)
ผลลัพธ์ข้างต้นเป็นคำตอบว่า การฝึกทักษะ Action Learning Facilitator (กระบวนกรโดยใช้กระบวนทีม) เป็นการสร้างศักยภาพกระบวนกรที่เป็นนักอำนวยการเรียนรู้ที่ต่อยอดส่งเสริมนักคิด นักถาม และกระบวนการเรียนรู้อย่างยั่งยืนให้แก่องค์กร
เขียนโดย โค้ชผาณิต ถิรวงศ์ชัยพันธุ์
เรียบเรียงโดย อาจารย์เพชร ทิพย์สุวรรณ
สนใจอบรมเรื่อง Action Learning Facilitator ติดต่อ 081-7113466 (เพชร)
